به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ معاون بهداشت ضمن گرامیداشت روز جهانی پوکی استخوان در پیامی به همین مناسبت عنوان کرد؛ بیستم اکتبر، روز جهانی پوکی استخوان، فرصتی است تا اهمیت سلامت استخوان‌ها و ضرورت پیشگیری از این بیماری خاموش بار دیگر مورد تأکید قرار گیرد. امسال سازمان جهانی پوکی استخوان با شعار «بی‌توجهی به سلامت استخوان را متوقف کنیم» همه جوامع را به اقدام جدی برای کاهش بار این بیماری فرا می‌خواند.

پوکی استخوان بیماری‌ای است که اغلب بدون علامت پیشرفت می‌کند و معمولاً زمانی آشکار می‌شود که شکستگی رخ داده است. این شکستگی‌ها به‌ویژه در نواحی لگن و ستون فقرات می‌توانند منجر به کاهش کیفیت زندگی، ناتوانی طولانی‌مدت، هزینه‌های سنگین درمانی و حتی مرگ زودرس شوند. برآوردها نشان می‌دهد از هر سه زن یک نفر و از هر پنج مرد یک نفر بالای ۵۰ سال در طول زندگی خود دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شوند. در مجموع، پوکی استخوان بر حدود ۵۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان اثر می‌گذارد و شیوع آن در افراد ۵۰ سال و بالاتر حدود ۲۱.۲ درصد در زنان و ۶.۴ درصد در مردان گزارش شده است.

بر اساس گزارش‌های جهانی، بار بیماری ناشی از کاهش تراکم مواد معدنی استخوان (LBMD) طی سه دهه اخیر تقریباً دو برابر شده است؛ به‌طوری که تعداد سال‌های از دست‌رفته زندگی به دلیل مرگ یا ناتوانی   (DALYs) ناشی از این عارضه از ۸.۶ میلیون نفر در سال ۱۹۹۰ به حدود ۱۶.۶ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ رسیده است. شکستگی‌ها نیز بیش از نیمی از این بار بیماری را به خود اختصاص داده‌اند 

در ایران نیز روندی مشابه مشاهده می‌شود. مطالعات ملی نشان داده‌اند که بار بیماری نسبت ‌داده ‌شده به پوکی استخوان و شکستگی‌های ناشی از آن در حال افزایش است. تخمین‌ها نشان می‌دهد که تنها در سال ۲۰۱۰ حدود ۵۰ هزار شکستگی ناشی از پوکی استخوان در کشور رخ داده و این عدد تا سال ۲۰۲۰ به حدود ۶۲ هزار شکستگی افزایش یافته است. همچنین ایران نزدیک به ۰.۸۵ درصد از بار جهانی شکستگی لگن را به خود اختصاص داده است. این آمارها بیانگر آن است که پوکی استخوان صرفاً یک مشکل فردی یا جزئی نیست، بلکه معضلی مهم در حوزه سلامت عمومی به شمار می‌رود. پیشگیری از این بیماری نیازمند توجه به عوامل خطر از جمله تغذیه نامناسب، کمبود ویتامین D و کلسیم، کم‌تحرکی، مصرف دخانیات و برخی بیماری‌ها و داروهاست. سبک زندگی سالم شامل تغذیه متعادل، فعالیت بدنی منظم، ترک دخانیات و انجام غربالگری تراکم استخوان در افراد پرخطر می‌تواند نقش کلیدی در کاهش این بار ایفا کند.

معاونت بهداشت ضمن گرامیداشت روز جهانی پوکی استخوان، بر لزوم ارتقای آگاهی عمومی، اجرای برنامه‌های آموزشی و تسهیل دسترسی مردم به خدمات تشخیصی و درمانی تأکید دارد. همچنین از همه شهروندان دعوت می‌شود با تغییر سبک زندگی و مشارکت فعال در برنامه‌های سلامت، سهم خود را در تحقق شعار امسال یعنی «بی‌توجهی به سلامت استخوان را متوقف کنیم» ایفا کنند. امسال زمان برگزاری پویش از 28 مهر ماه (مصادف با 20 اکتبر، روز جهانی پوکی استخوان) لغایت 15 آبان ماه است. معاونت بهداشت با تأکید بر رویکردهای پیشگیری سطح اول، دوم و سوم، برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی گسترده را برای تمامی گروه‌های سنی و جنسی در دستور کار دارد تا ضمن افزایش آگاهی عمومی، زمینه تشخیص زودهنگام و کاهش عوارض ناشی از پوکی استخوان فراهم شود.

دکتر علیرضا اولیائی منش

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران