چشم‌انداز مدیریت جوانی جمعیت و سلامت خانواده در دانشگاه علوم پزشکی تهران:

مقدمه:

دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان قطب علمی و آموزشی پیشرو در حوزه سلامت، نقشی محوری در ارتقای سلامت جامعه و خانواده ایفا می‌کند. در راستای سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران و با توجه به اهمیت موضوع جوانی جمعیت و سلامت خانواده، این دانشگاه برنامه‌های مدون و جامعی را در این زمینه تدوین و اجرا کرده است.

چالش‌ها:

امروزه، ایران با چالش‌های متعددی در حوزه جمعیت و خانواده روبرو است. کاهش نرخ باروری، افزایش سن ازدواج، طلاق و ناباروری از جمله این چالش‌ها هستند. این چالش‌ها می‌توانند پیامدهای منفی متعددی برای جامعه به همراه داشته باشند، از جمله:

  • پیری جمعیت: پیری جمعیت می‌تواند منجر به افزایش بار هزینه‌های نظام سلامت، کاهش نیروی کار و کند شدن رشد اقتصادی شود.
  • کاهش انسجام اجتماعی: خانواده به عنوان بنیان جامعه، نقش مهمی در انسجام اجتماعی ایفا می‌کند. ضعف بنیان خانواده می‌تواند منجر به افزایش آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، جرم و جنایت شود.

 

چشم‌انداز:

دانشگاه علوم پزشکی تهران با درک صحیح از این چالش‌ها، چشم‌اندازی روشن برای مدیریت جوانی جمعیت و سلامت خانواده ترسیم کرده است. این چشم‌انداز بر پایه اصول زیر استوار است:

  • تمرکز بر پیشگیری: پیشگیری از وقوع بارداری‌های ناخواسته، ترویج ازدواج به موقع و آگاهانه، ارائه آموزش‌های لازم به زوجین در زمینه فرزندآوری و سلامت باروری از جمله اقدامات پیشگیرانه‌ای هستند که در این راستا انجام خواهند شد.
  • حمایت از خانواده: ارائه خدمات مشاوره و مددکاری به خانواده‌ها، حمایت از زنان باردار و مادران شیرده، ایجاد تسهیلات برای اشتغال زنان و ... از جمله اقداماتی هستند که برای حمایت از خانواده‌ها در نظر گرفته شده‌اند.
  • ارتقای سطح آگاهی: افزایش آگاهی جامعه از اهمیت فرزندآوری، سلامت باروری و ازدواج پایدار از طریق برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و رسانه‌ای از جمله اقداماتی هستند که برای ارتقای سطح آگاهی انجام خواهند شد.
  • توانمندسازی: توانمندسازی زوجین و خانواده‌ها در زمینه فرزندآوری، تربیت فرزند و ... از جمله اقداماتی هستند که برای توانمندسازی جامعه در این زمینه انجام خواهند شد.

اقدامات:

دانشگاه علوم پزشکی تهران برای تحقق این چشم‌انداز، اقدامات مختلفی را در نظر گرفته است. از جمله این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ایجاد مراکز مشاوره و خدمات مامایی: این مراکز به ارائه خدمات مشاوره قبل، حین و بعد از بارداری به زوجین می‌پردازند.
  • برگزاری دوره‌های آموزشی: دوره‌های آموزشی مختلفی در زمینه فرزندآوری، سلامت باروری، ازدواج و ... برای اقشار مختلف جامعه برگزار خواهد شد.
  • انجام پژوهش‌های علمی: پژوهش‌های علمی مختلفی در زمینه عوامل مؤثر بر باروری، ناباروری، ازدواج و ... انجام خواهد شد.
  • توسعه همکاری‌های بین‌بخشی: همکاری‌های بین‌بخشی با سایر دستگاه‌ها و سازمان‌های ذیربط برای اجرای برنامه‌های مربوط به جوانی جمعیت و سلامت خانواده گسترش خواهد یافت.

نقش آحاد جامعه:

موفقیت در تحقق این چشم‌انداز نیازمند مشارکت و همکاری همه آحاد جامعه است. خانواده‌ها، زوجین، جوانان، رسانه‌ها، سازمان‌های دولتی و غیردولتی و ... همگی باید در این زمینه مشارکت کنند.

دانشگاه علوم پزشکی تهران با تعهد به رسالت خود در قبال سلامت جامعه، از هیچ تلاشی برای تحقق این چشم‌انداز و ارتقای سلامت خانواده‌ها دریغ نخواهد کرد.

نتیجه‌گیری:

مدیریت جوانی جمعیت و سلامت خانواده از جمله مهم‌ترین مسائلی است که جامعه ایران با آن روبرو است. دانشگاه علوم پزشکی تهران با اتخاذ رویکردی جامع و با مشارکت همه آحاد جامعه، تلاش می‌کند تا چشم‌اندازی روشن برای این حوزه ترسیم کند و به ارتقای سلامت خانواده‌ها و جامعه کمک کند.

آموزش بهداشت؛ کلید مردمی سازی سلامت

به گزارش سینا رسانه دانشگاه علوم پزشکی تهران معاونت بهداشت، به نقل از خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، دکتر علی منتظری؛ رئیس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی گفت: به هرگونه تلاش و اقدامی که به تغییر دانش، نگرش و رفتار دائمی در مردم منجر شود آموزش سلامت می‌گوییم. مثلا در زمینه بستن کمبرند ایمنی تقریبا ۹۰ درصد مردم از کمربند استفاده می‌کنند و همین الگو را باید در بسیاری از رفتار‌های دیگر مثل تغذیه اجرا کنیم.

فراگیری و آموزش سلامت، سن و سال نمی‌شناسد، از موسپید کرده‌های این رشته گرفته تا سفیران سلامت دانش آموز 

دکتر حمید الله وردی پور، رئیس انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران می‌گوید: توصیه اولم به مردم این است که ورزش کنند و مساله مهم دیگری که در جامعه ما نیاز به توصیه و یادآوری بیشتری دارد حس شاد بودن و شاد زیستن، انرژی مثبت به دیگران دادن و گرفتن از دیگران است. 

مهراد داوودی، سفیر سلامت دانش آموزی پایه چهارم می‌گوید: سفیر سلامت به بچه‌ها تذکر می‌دهد که خوراکی‌های مضری مثل سوسیس، کالباس، چیپس و پفک و نوشابه به مدرسه نیاورند و در صورت همراه داشتن از آن‌ها گرفته می‌شود و موقع رفتن از مدرسه به آن‌ها تحویل می‌شود. موضوع دیگر بهداشت فردی رعایت نظافت مو و ناخن و لباس است و همچنین در موضوع سلامت روان توصیه می‌کنیم که نهایتا یک تا یک و نیم ساعت از موبایل و فضای مجازی استفاده کنند.

طی هشت دهه آموزش سلامت در کشورمان؛ ایران از نظر آموزش‌های همگانی سلامت همپای سایر کشور‌های جهان است

دکتر فرشید رضایی؛ سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت می‌گوید: بعد از مشارکت بی سابقه ۴۶ میلیون نفری هموطنان در غربالگری فشار خون و دیابت که نصاب مشارکت‌های مردمی در حوزه سلامت را شکست؛ وزارت بهداشت پویش ملی تغذیه سالم را برگزار کرد که در کنار این پویش‌ها بحث آموزش خودمراقبتی در حوزه سلامت به طور جدی در دستور کار ما قرار دارد. 
با توجه به تبلیغات تغذیه‌ای مضر و سبک زندگی ناسالم و کم تحرکی و گاهی آموزش‌های غلط و غیر کارشناسی سلامت در فضای مجازی؛ آموزش همگانی سلامت به طور جدی تری در دستور کار مسئولان نظام سلامت قرار گرفته است. 

دکتر علیرضا اولیایی منش؛ معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: متاسفانه آموزش‌هایی به مردم داده می‌شود که غلط است از طرف افرادی که صلاحیت‌های لازم و مجوز ندارند به همین جهت لازم است مردم به سمت جا‌هایی بروند که اعتبار لازم را دارد، ما سامانه‌ای را در دانشگاه علوم پزشکی تهران ایجاد کرده ایم به نام سامانه شهاب بسیاری از اطلاعاتی که راجع به سلامت مردم است در این شبکه هوشمند آموزش بهداشت هست.

رویکرد به سلامت تا کنون سه دوره تحولی رو پشت سر گذاشته از رویکرد مداخلات پزشکی با عوامل خطر گرفته تا رویکرد روانشناختی و اصلاح سبک زندگی و در آخر رویکرد اجتماعی به سلامت که جامع‌ترین نگاه رو داره و در همین راستا از کتاب واژه نامه ارتقای سلامت ۲۰۲۱ رونمایی شد.
به گفته مسئولان نظام سلامت همه هموطنان حداقل باید یک دوره آموزشی سلامت را ببینندو تا کنون هدف گذاری یک چهارم جمعیت انجام شده و طی سال‌های آینده باید کل جمعیت را در بر بگیرد.

اسماعیل استاجی
تهیه کننده:

{اسماعیل استاجی}