برگزاری جلسه استقرار استانی سیاست سلامت روان با استفاده از ظرفیت همکاری بین بخشی و مشارکت مردم

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران معاونت بهداشت، روز سه‌شنبه 30 دی 1399 جلسه استقرار استانی سیاست سلامت روان با استفاده از ظرفیت همکاری بین بخشی و مشارکت مردم با حضور بیش از ۱۳۰ مخاطب شامل روسای خانه‌های مشارکت و کارشناسان مسئول شبکه‌های تابعه در محل دبیرخانه ساغ دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد.
 در ابتدا جلسه دکتر علیرضا عباسی  رییس دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تشکر از اقدامات خانه مشارکت مردم در سلامت استان تهران در سال جاری گفت: مطالعات علمی در خصوص میزان اثربخشی مشارکت داوطلبان در طول همه‌گیری کرونا در حال انجام است و اعضای خانه مشارکت در این مدت اقدامات ارزنده‌ای انجام داده‌اند، وی افزود با توجه به اهمیت سلامت روانی جامعه و آمارهای نگران‌کننده در پیمایش‌های انجام‌شده و لزوم اقدامات گسترده‌تر در حوزه سلامت روانی جامعه این سند تهیه‌شده است و برش استانی آن با مشارکت دانشگاه‌های استان، دستگاه‌های مسئول و سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکل‌های مرتبط اجرا می‌شود.
دکتر علیرضا شکیب مدیر گروه سلامت روانی اجتماعی معاونت بهداشت دانشگاه تهران گفت: استقرار استانی سیاست سلامت روان با استفاده از ظرفیت همکاری بین بخشی و مشارکت مردم و به همت و همکاری بین بخشی و مشارکت مردم قابل‌اجرا است.  
در ادامه دکتر شکیب به تقسیم‌کار بین بخشی سند سیاست سلامت روان کشور اشاره کرد و گفت: ظرفیت‌های دفتر سلامت روان و اجتماعی و اعتیاد در سطح ستادی، استانی و شهرستانی قابل‌توجه هست و تیم منسجمی تشکیل‌شده است، این کار الگویی برای سایر واحدها و دفاتر معاونت بهداشت وزارت فراهم می‌آورد تا از ظرفیت‌های همکاری بین بخشی و مشارکت مردم بیش‌ازپیش بهره ببرند.
وی گفت: در سند چشم‌انداز بیست‌ساله در  برخورداری از سلامت، رفاه، تامین اجتماعی، فرصت‌های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده به‌دوراز فقر  اشاره‌شده و در برنامه‌ریزی ششم توسعه 1396-1400، دولت مکلف است طبق قوانین مربوطه و مصوبات شورای اجتماعی به‌منظور پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی، نسبت به تهیه طرح جامع کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی با اولویت اعتیاد، طلاق، حاشیه‌نشینی، کودکان کار و مفاسد اخلاقی مشتمل بر محورهای پیشگیری، خدمات‌رسانی و بازتوانی، حمایت از زنان سرپرست خانوار، مقابله با اعتیاد با حمایت قوه قضاییه و سایر موارد اقدام کند  به‌گونه‌ای که آسیب‌های اجتماعی در انتهای برنامه به 25% کاهش یابد.
دکتر شکیبت گفت: برنامه وزارت بهداشت در استفاده از ظرفیت ارزشمند مدرسه به‌عنوان برش مهم جامعه در آموزش‌های مرتبط با بهداشت روان، پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر، اصلاح تغذیه، شیوه زندگی و آسیب‌های اجتماعی، در قالب طرح نظام مراقبت‌های اجتماعی مدرسه محور یا طرح پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی مدرسه محور است.
همچنین دکتر شکیب افزود: خانه مشارکت فضایی است برای تعامل شبکه‌های مختلف مردمی و مشارکت ایشان در فرایند تدوین، اجرا و ارزشیابی برنامه‌های سلامت، در سطح استان و انتظار می‌رود انتقال صدا و انتظارات مردم از این طریق شنیده شود و از ظرفیت اعضای خانه مشارکت بهره‌برداری شود.
در ادامه دکتر محمدرضا غفار زاده مدیر گروه سلامت روانی اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد برنامه سلامت روان، پیشگیری از اعتیاد و سلامت اجتماعی توضیحاتی داد و گفت: سوال پیش می‌آید که چرا سیاستگزاران ارشد کشور باید برای سلامت روان سرمایه‌گذاری کنند؟  پاسخ می‌تواند اینگونه باشد که هزینه‌های اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم اختلالات روانی بسیار سنگین است. به دنبال شیوع اختلالات روانی، انواع آسیب‌های اجتماعی و متعاقباً هزینه‌های انتظامی و قضایی جامعه افزایش می‌یابد.
وی گفت:  در برخی آمارها بیشترین میزان ازکارافتادگی و کاهش نیروی مولد جامعه مربوط به بیماری‌های روانی است، افزایش فقر و متعاقباً افزایش بار بیماری‌های روانی چرخه معیوبی را تشکیل می‌دهند، افزایش بارکاری ارائه‌کنندگان خدمات سلامت، کند کردن روند درمان بیماری‌های جسمی به دلیل عدم تبعیت بیمار از فرایند درمان است که  شیوع بیماری‌های روانی، افزایش نقص حقوق انسانی را به دنبال دارد، همچنین افزایش درصد دستیابی به اهداف سلامت جسمی است و فرد مبتلابه بیماری‌های روانی هم خود و هم‌خانواده‌اش در معرض انگ و تبعیض اجتماعی است، بیماری‌های روانی با بیماری‌ها و آسیب‌های جسمی ازجمله ایدز، صدمات و تصادفات رانندگی اثرات هم‌افزایی دارد.
وی در ادامه گفت: سند سلامت روان در سال 1390 تدوین‌شده است و در آبان 1391 توسط وزیر وقت بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شد، در پائیز 1397 توسط شورای معین عالی سلامت و امنیت غذایی کشور تائید و سهم بودجه سلامت روان از کل بودجه سلامت کشور تا قبل از سال 1391 حدودا 3 درصد اختصاص بودجه بوده است.
غفار زاده افزود: در کشورهای پیشرفته این سهم از بودجه 10 درصد تا 15 درصد است و نکته قابل‌توجه اینکه در طی 7 سال گذشته این بودجه در کشور از کمتر از 3 درصد به 3/58 درصد افزایش پیداکرده است، هر یک دلار سرمایه‌گذاری دولت‌ها در زمینه پیشگیری از اختلالات روان‌پزشکی مانند افسردگی و اضطراب حدود 5 برابر آن را به چرخه اقتصادی کشور برمی‌گرداند.
مدیر گروه سلامت روانی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی  در مورد وضعیت خدمات پایه سلامت روان گفت: در طی 7 سال گذشته 57 درصد دسترسی عموم مردم به خدمات پایه سلامت روان افزایش داشته است  در طی 8 سال گذشته 20 درصد جمعیت روستایی خدمات پایه بسته‌های سلامت روان را دریافت کرده‌اند و  در حال حاضر 80 درصد جمعیت شهرها توسط پزشکان عمومی و 70 درصد توسط روانشناسان شاغل در مراکز خدمات جامع سلامت مورد ارزیابی و مداخلات روان‌شناختی قرارگرفته‌اند و در 23 شهرستان از 420  شهرستان در کشور، جمعیت شهرستان‌ها در خدمات کامل سلامت روان هستند.
دکتر غفار زاده گفت: اهداف راهبردی سند سیاست ارتقای سلامت روان در سال‌های 1400-1404   در دورنما شامل موارد زیر است، کاهش شیوع اختلالات روانی به میزان 10 درصد،  کاهش تفاوت‌های استانی به میزان 30 درصد سال پایه، همچنین  اهداف راهبردی شامل: سواد سلامت روان به میزان 50 درصد سال پایه افزایش یابد، میانگین دسترسی و پوشش خدمات سطح پایه و تخصصی سلامت روان شهری و روستایی به 80 درصد برسد، میانگین حمایت‌های اجتماعی از مبتلایان به اختلالات روانی تشخیص داده‌شده 50 درصد  نسبت به سال پایه افزایش یابد، اجرایی شدن 50 درصد سهم مشارکت دستگاه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای حاکمیتی و شبکه‌های مردمی برای کاهش عوامل خطر یا افزایش عوامل حفاظتی سلامت روان است.
دکتر غفار زاده در مورد شاخص‌های سلامت روان کشور گفت: با توجه به پیمایش ملی سلامت روان که معمولاً در کشور هر 5 سال یا 7 سال برگزار می‌شود، 6/23 درصد افرادی که در گروه سنی 15 تا 64 سال موردبررسی قرارگرفته‌اند نیازمند مداخلات روان‌شناختی هستند، شایان‌ذکر است 88 درصد این اختلالات در شهر تهران شناسایی‌شده است،   از این بیماریابی 7/12 درصد دارای اختلال افسردگی 6/14 درصد دارای اختلال اضطراب هستند و از هر 4 ایرانی یک نفر نیز مشکوک به اختلالات روان‌پزشکی است.
دکتر جمشید واشانی مدیر گروه سلامت روانی اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز با اشاره به اقدامات انجام‌شده در حوزه سلامت روان به طرح تحول سلامت اشاره کرد و گفت: در مراکز جامع سلامت کشور کارشناسان سلامت روان جذب‌شده و خدمات مشاوره‌ای و اقدامات مرتبط را انجام می‌دهند.
در پایان دکتر غفار زاده به وضعیت سلامت روان مردم ایران و به‌خصوص تهران اشاره کرد و به انواع مداخلات اثربخش و توصیه‌های بهداشت جهانی پرداخت  و با پرسش و پاسخ جلسه به پایان رسید.